Lạm dụng paracetamol gây tổn thương gan

Paracetamol hay N-acetyl-p-aminophenol - còn gọi là acetaminophen, là một thuốc hạ nhiệt giảm đau, hiện nay được coi là thuốc có nhiều ưu điểm nhất như: sử dụng được cho người có bệnh dạ dày, người sốt do virut, phụ nữ có thai và trẻ em (kể cả trẻ sơ sinh).

Paracetamol được dùng phổ biến nhưng cũng chứa đựng những nguy cơ nếu sử dụng không đúng cách, đặc biệt nó có thể gây tổn thương gan một cách nghiêm trọng.

Paracetamol gây tổn thương gan

Paracetamol bị N-hydroxyl hoá do cytochrom P450 (tại gan) tạo ra N-acetylbenzoquinonimin là chất độc gây hoại tử gan không hồi phục. Nhờ có glutathion của gan chuyển hóa N-acetylbenzoquinonimin thành chất không độc đào thải ra ngoài.

Do đó, mỗi lần uống paracetamol (dù ở liều thông thường) cơ thể sẽ mất một lượng glutathion bằng 4% trong lượng paracetamol đã dùng. Khi uống quá liều paracetamol (người lớn 6-10g/24 giờ) gan không đủ lượng glutathion để giải độc. -N-acetylbenzoquinonimin tích lại sẽ phân hủy tế bào gan, dẫn đến hoại tử gan không hồi phục, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.

An toàn, hiệu quả cho người dùng paracetamol

Để bảo vệ lá gan của mình cũng như hạn chế các tổn thương gan do thuốc paracetamol gây ra, người bệnh nên chú ý: không đau, không sốt trên 38,5oC, không dùng thuốc có paracetamol. Khi dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, cần kiểm tra công thức thuốc, tránh trùng lặp thuốc có  paracetamol (sẽ sinh quá liều). Trong thời gian dùng thuốc chứa paracetamol: không uống nước có ethanol (bia, vang, rượu, rượu thuốc...).  Không uống thuốc có chứa barbiturat (như phenobarbital...) isoniazit, carbamazepin, phenyltoin.

Các trường hợp chống chỉ định paracetamol: Người quá mẫn với paracetamol, người thiếu hụt men G6PD, người say rượu, người có bệnh tim mạch, phổi, thận, gan hoặc nhiều lần thiếu máu.

Khi dùng paracetamol đường uống (nếu là viên dập, nên đặt thuốc dưới lưỡi cho người trên 10 tuổi. Ngậm một ít nước trong 5 phút cho thuốc trương ra, sau đó nuốt hết nước rồi tiếp tục ngậm thuốc. Thuốc đặt dưới lưỡi sẽ ngấm qua thành mạch vào máu như tiêm mạch vậy) cần phối hợp với thuốc chống độc cho gan như: N-acetylcystein hoặc sylimarin, fortec...

Có rất nhiều yếu tố gây ra tổn thương gan, trong đó dùng thuốc paracetamol là một yếu tố nhỏ. Nếu người bệnh biết và có biện pháp điều trị bệnh kịp thời và hợp lý thì các tổn thương gan sẽ được phục hồi rất nhanh, ngược lại nếu người bệnh không biết hoặc chủ quan thì có thể gây ra rất nhiều hậu quả khó lường. Đó chính là khuyến cáo của các bác sĩ phòng khám 12 Kim Mã.